Sheqeri është i mirë për ju në sasi të vogla, por shumë mund të çojë në shtim në peshë, puçrra fytyre, diabet të tipit 2 dhe mund të rrisë rrezikun e disa gjendjeve serioze mjekësore.
Nga salca marinara te gjalpi i kikirikut, sheqeri i shtuar mund të gjendet edhe në produktet më të papritura.
Shumë njerëz mbështeten në ushqime të shpejta dhe të përpunuara për vakte dhe ushqime. Meqenëse këto produkte shpesh përmbajnë sheqer të shtuar, ai përbën një pjesë të madhe të marrjes së tyre ditore të kalorive.
Ekspertët besojnë se konsumimi i sheqerit është shkaku kryesor i obezitetit dhe i shumë sëmundjeve kronike, si diabeti i tipit 2.
Kjo është arsyeja pse udhëzimet dietike sugjerojnë kufizimin e kalorive nga sheqeri i shtuar në më pak se 10% në ditë.
Këtu janë 8 arsyet pse konsumimi i tepërt i sheqerit është i dëmshëm për shëndetin tuaj.
1. Mund të shkaktojë shtim në peshë
Shkalla e obezitetit po rritet në mbarë botën dhe provat sugjerojnë se sheqeri i shtuar – shpesh nga pijet e ëmbla me sheqer – është një kontribues i madh në obezitet.
Pijet e ëmbla me sheqer si pijet e gazuara, lëngjet dhe çajrat e ëmbël janë të ngarkuara me fruktozë, një lloj sheqeri i thjeshtë.
Konsumimi i fruktozës rrit urinë dhe dëshirën tuaj për ushqim më shumë sesa glukoza, lloji kryesor i sheqerit që gjendet në ushqimet me niseshte.
Me fjalë të tjera, pijet me sheqer nuk e frenojnë urinë tuaj, duke e bërë të lehtë konsumimin e shpejtë të një numri të lartë kalorish të lëngshme. Kjo mund të çojë në shtim në peshë.
Hulumtimet tregojnë se konsumimi i pijeve me sheqer shoqërohet me shtim në peshë dhe rritje të rrezikut të diabetit të tipit 2.
2. Mund të rrisë rrezikun e sëmundjeve të zemrës
Dietat me shumë sheqer janë lidhur me një rrezik të shtuar të shumë sëmundjeve, duke përfshirë sëmundjet e zemrës, shkaku numër një i vdekjeve në mbarë botën.
Provat sugjerojnë se dietat me sheqer të lartë mund të çojnë në obezitet dhe inflamacion, si dhe nivele të larta të triglicerideve, sheqerit në gjak dhe presionit të gjakut – të gjitha këto janë faktorë rreziku për sëmundjet e zemrës.
Për më tepër, konsumimi i tepërt i sheqerit, veçanërisht nga pijet e ëmbla me sheqer, është lidhur me aterosklerozën, një sëmundje e karakterizuar nga depozitat yndyrore, që bllokojnë arteriet.
Jo vetëm që rritja e marrjes së sheqerit rrit rrezikun kardiovaskular, por gjithashtu mund të rrisë rrezikun e goditjes në tru.
Vetëm një kanaçe me sodë prej 473 ml përmban 39 gramë sheqer, që është e barabartë me 8% të konsumit tuaj ditor të kalorive, bazuar në një dietë me 2000 kalori.
Kjo do të thotë që një pije me sheqer në ditë mund t’ju afrojë kufirin e rekomanduar ditor për sheqer të shtuar.
3. Mund të shtojë aknet
Një dietë e lartë në karbohidrate të rafinuara, duke përfshirë ushqime dhe pije me sheqer, është shoqëruar me një rrezik më të lartë të zhvillimit të akneve.
Ushqimet të tilla si ëmbëlsirat e përpunuara, rrisin sheqerin në gjak.
Konsumimi i ushqimeve me sheqer mund të shkaktojë një rritje të niveleve të sheqerit në gjak dhe insulinës.
Provat kanë treguar se dietat me glicemi të ulët shoqërohen me një rrezik të reduktuar të akneve, ndërsa dietat me glicemi të lartë lidhen me një rrezik më të lartë të akneve.
Për më tepër, shumë studime të popullsisë kanë treguar se komunitetet rurale që konsumojnë ushqime tradicionale, të papërpunuara kanë shkallë shumë më të ulët të akneve në krahasim me zonat më urbane, me të ardhura të larta, ku ushqimi i përpunuar është pjesë e një diete standarde.
Këto gjetje përkojnë me teorinë se dietat e pasura me ushqime të përpunuara dhe të mbushura me sheqer kontribuojnë në zhvillimin e akneve.
4. Rrit rrezikun e diabetit
Diabeti është shkaku kryesor i vdekshmërisë dhe reduktimit të jetëgjatësisë.
Konsumimi i tepërt i sheqerit ka qenë historikisht i lidhur me një rrezik në rritje të diabetit.
Ngrënia e sasive të mëdha të sheqerit mund të rrisë në mënyrë indirekte rrezikun e diabetit duke kontribuar në shtimin e peshës dhe rritjen e yndyrës në trup – që të dyja janë rreziqe për zhvillimin e diabetit.
Obeziteti, i cili shpesh shkaktohet nga konsumimi i tepërt i sheqerit, konsiderohet si faktori më i fortë i rrezikut për diabetin.
Për më tepër, konsumi i zgjatur i lartë i sheqerit nxit rezistencën ndaj insulinës, një hormon i prodhuar nga pankreasi që rregullon nivelet e sheqerit në gjak.
Rezistenca ndaj insulinës shkakton rritjen e niveleve të sheqerit në gjak dhe rrit ndjeshëm rrezikun e diabetit.
Përveç kësaj, hulumtimi ka zbuluar se njerëzit që pinë pije të ëmbla me sheqer kanë më shumë gjasa të zhvillojnë diabet.
5. Mund të rrisë rrezikun e kancerit
Ngrënia e sasive të tepërta të sheqerit mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të disa llojeve të kancerit.
Së pari, një dietë e pasur me ushqime dhe pije me sheqer mund të çojë në obezitet, gjë që rrit ndjeshëm rrezikun e kancerit.
Gjithashtu, dietat e pasura me sheqer rrisin inflamacionin në trupin tuaj dhe mund të shkaktojnë rezistencë ndaj insulinës, të cilat të dyja rrisin rrezikun e kancerit.
6. Mund të rrisë rrezikun e depresionit
Ndërkohë që një dietë e shëndetshme mund të ndihmojë në përmirësimin e humorit tuaj, një dietë e lartë me sheqer të shtuar dhe ushqime të përpunuara mund të kontribuojë në ndryshime në humor dhe emocione.
Madje mund të rrisë shanset për të zhvilluar depresion.
Konsumimi i lartë i sheqerit është lidhur me dëmtime njohëse, probleme me kujtesën dhe çrregullime emocionale si ankthi dhe depresioni.
7. Mund të reduktojë energjinë tuaj
Ushqimet me përmbajtje të lartë sheqeri rritin shpejt nivelin e sheqerit në gjak dhe insulinës, duke çuar në rritjen e energjisë.
Megjithatë, kjo rritje e niveleve të energjisë është e shkurtër.
Produktet që janë të ngarkuara me sheqer, por që u mungojnë proteinat, fibrat ose yndyrat çojnë në një rritje të shkurtër të energjisë që pasohet shpejt nga një rënie e mprehtë e sheqerit në gjak, shpesh referuar si një përplasje.
Lëkundjet e vazhdueshme të sheqerit në gjak mund të çojnë në luhatje të mëdha në nivelet e energjisë.
Një analizë që shqyrton efektin e sheqerit në humor zbuloi se konsumi i karbohidrateve, veçanërisht sheqerit, ul vigjilencën brenda 60 minutave nga konsumimi dhe rrit lodhjen brenda 30 minutave pas konsumimit.
Për të shmangur këtë cikël të shkarkimit të energjisë, zgjidhni burime të karbohidrateve që janë të ulëta në sheqer të shtuar dhe të pasura me fibra.
Kombinimi i karbohidrateve me proteina ose yndyra është një mënyrë tjetër e shkëlqyer për të mbajtur të qëndrueshme sheqerin në gjak dhe nivelet e energjisë.
Për shembull, të hash një mollë së bashku me një grusht të vogël bajamesh është një trajtim i shkëlqyer për nivele të zgjatura dhe të qëndrueshme të energjisë.
8. Mund të dëmtojë mëlçinë
Një konsum i lartë i fruktozës është lidhur vazhdimisht me një rrezik të shtuar të mëlçisë së dhjamosur.
Fruktoza është një lloj sheqeri i zakonshëm, ku një burim kryesor është shurupi i misrit me fruktozë të lartë që përdoret për të ëmbëlsuar sodën, karamele, produkte të pjekura, drithëra dhe më shumë.
Ndryshe nga glukoza dhe llojet e tjera të sheqerit, të cilat merren nga shumë qeliza në të gjithë trupin, fruktoza shpërbëhet nga mëlçia.
Në mëlçi, fruktoza shndërrohet në energji ose ruhet si glikogjen.
Megjithatë, mëlçia mund të ruajë kaq shumë glikogjen para se sasitë e tepërta të kthehen në yndyrë.
Sasi të mëdha sheqeri të shtuar në formën e fruktozës mbingarkojnë mëlçinë tuaj, duke çuar në sëmundjen e mëlçisë yndyrore joalkoolike, një gjendje e karakterizuar nga grumbullimi i tepërt i yndyrës në mëlçi.
Si përfundim:
Ngrënia e sheqerit të shtuar mund të ketë shumë efekte negative shëndetësore.
Një tepricë e ushqimeve dhe pijeve të ëmbla mund të çojë në shtim në peshë, probleme të sheqerit në gjak dhe rritje të rrezikut të sëmundjeve të zemrës, ndër kushte të tjera të rrezikshme.
Për këto arsye, sheqeri i shtuar duhet të mbahet në minimum kur është e mundur, gjë që është e lehtë kur ndiqni një dietë të pasur me lëndë ushqyese të bazuar në ushqime të plota.
